Ersan Şen Hukuk ve Danışmanlık
Fıkrasına; “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır” tümcesi eklenmiştir\. En yeni ve popüler oyunları ilk sen deneyimle. paribahis\. Bu durumda temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası bir andlaşma hükmüyle, bir yasa kuralı arasında çatışma olduğunda andlaşma hükmü üstün sayılacak ve ulusal yasa kuralı ihmal edilerek uygulanmayacaktır. Bu Anayasa hükmü gereği, oda hapsi disiplin cezasına karşı yargı yolunu kapatan 1602 sayılı AYİM Kanununun 21. Maddesi ihmal edilerek uygulanmayacak ve doğrudan AİHSnin 5. Fıkraları uygulanarak oda hapsi disiplin cezası yargı yerince denetlenebilecektir. Fıkraları, oda hapsi cezası nedeniyle özgürlüğün sınırlandırılmasında mahkemeye başvuru hakkı tanımışken, 1602 sayılı AYİM Kanununun 21. Disiplin amirlerince verilen diğer disiplin cezalarının kişi özgürlüğünü sınırlayıcı bir niteliği bulunmadığından bir çatışma söz konusu değil ise de, oda hapsi disiplin cezası yönünden kanun-sözleşme çatışması bulunduğu, bu çatışmanın da Anayasanın 90. Maddesi gereği kanun ihmal edilerek doğrudan sözleşme hükümlerin uygulanması suretiyle çözüleceğinde tereddüt bulunmamaktadır. TSK’da görevli personele sadece disiplin amirleri tarafından değil disiplin kurulları tarafından da disiplin cezaları verilebilmektedir. Askeri Ceza Kanunu ile 477 sayılı kanunda yazılı disiplin suçları ile disiplin tecavüzlerinden dolayı disiplin cezası vermeye disiplin amirleri yetkilidir.
Maddesi hükmü 2001 yılı değişikliklerinden sonra genel koruma hükmüne dönüşmüş ve genel sınırlandırma sebepleri terk edilerek sadece ilgili maddelerde gösterilen özel sebeplerle sınırlandırma sistemi getirilmiştir[489]. Bu hükme göre; “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz”. AİHS’nin usulüne göre yürürlüğe girmiş temel hak ve özgürlüklere ilişkin bir uluslararası sözleşme olduğu açıktır. 5170 SK ile yapılan değişiklik neticesinde, iç hukukta AİHS hükümleri ile aynı konuda farklı hükümler içeren kanun hükümleri, uygulanamaz konuma gelmiştir. AİHS ile kanun hükümlerinin çatışması sorunu bu şekilde çözülmüş ise de, Anayasal normlar ile çatışması durumunda hangisinin esas alınacağı sorunu halen devam etmektedir. Anayasal düzenlemenin yapılış şekli esas alınırsa, Anayasa koyucunun, Anayasa’nın üstünlüğü ilkesinin gereği olarak AİHS’ye Anayasal değer veya Anayasa üstü konum vermek istemediği sonucu çıkmaktadır[484].
Bu yazımızda; INTERPOL (International Criminal Police Organization) yapısı ve uluslararası konumu, INTERPOL bültenleri ile bu bültenlere karşı başvuru yolları, Interpol Dosya İnceleme Komisyonu’nca, bültenlere karşı yapılan başvurularda verilen emsal kararlar ve bahse konu bültenlerin Türkiye Cumhuriyeti bakımından bağlayıcılığı değerlendirilecektir. (5) Bu madde uyarınca verilen bozma kararına karşı direnilemez. A) 223 üncü maddede tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir kararailişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırmasonucunda yeniden karar verir. (2) Cevap verildikten veya bunun için belirli süre bittikten sonra davadosyası, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından YargıtayCumhuriyet Başsavcılığına gönderilir. C) Geçerli şüphe nedeniyle hakkında ret istemi öne sürülmüş olup da buistem kabul olunduğu hâlde hâkimin hükme katılması veya bu istemin kanunaaykırı olarak reddedilip hâkimin hükme katılması. C) İlk derece mahkemesinde dinlenilen tanıkların ifadelerini içerentutanaklar ile keşif tutanakları, bilirkişi raporu, bölge adliye mahkemesiduruşma hazırlığı aşamasında toplanan delil ve belgeler, yapılmışsa keşif vebilirkişi açıklamalarına ilişkin tutanak ve raporlar okunur. (2) Karşı taraf sanık ise, bir tutanağa bağlanmak üzere zabıt kâtibineyapılacak bir beyanla da cevabını verebilir. Cevap verildikten veya bunun içinbelirli süre bittikten sonra dava dosyası, bölge adliye mahkemesine sunulmaküzere, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından bölge adliye mahkemesi CumhuriyetBaşsavcılığına gönderilir. (2) Hüküm, istinaf yoluna başvuran Cumhuriyet savcısına veya ilgilileregerekçesiyle birlikte açıklanmamışsa; hükme karşı istinaf yolunabaşvurulduğunun mahkemece öğrenilmesinden itibaren gerekçe, yedi gün içindetebliğ edilir. (2) Hükümden önce verilip hükme esas teşkil eden veya başkaca kanun yoluöngörülmemiş olan mahkeme kararlarına karşı da hükümle birlikte istinaf yolunabaşvurulabilir. A) Sulh ceza hâkiminin kararlarına yapılan itirazların incelenmesi,yargı çevresinde bulundukları asliye ceza mahkemesi hâkimine aittir. B) Delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi, hükme esas alınan vereddedilen delillerin belirtilmesi; bu kapsamda dosya içerisinde bulunan vehukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delillerin ayrıca ve açıkça gösterilmesi.
- Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14’üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır.
- (2) Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmişolan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin,aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinciderecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi hâlinde; ilgili akrabahakkında şikâyet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.
- (2) Cumhuriyet savcısı, katılan veya vekili, sanık veya müdafii birincifıkrada belirtilenlerin dışında kalan tutanakların okunmasına birlikte rızagösterebilirler.
Askeri Ceza Kanunun 169 ncu maddesinde geçici tutuklama yetkisi düzenlenmiştir[21][21]. Bu yetki 169 ncu maddede; “168 nci madde hükümlerini bozmamak şartıyla, her mafevk emir altında olmayanları da disiplinin temini için muvakkat olarak tevkif etmeğe veya ettirmeğe salâhiyetlidir. Ancak bu tevkif keyfiyeti gün ve saatiyle derhal mevkufun disiplin âmirine bildirilmelidir.” şeklinde düzenlenmiştir. Tıp Fakültesi öğrencileri hariç olmak üzere, lisans düzeyindeki diğer yüksek öğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilere uygulanacak disiplin cezaları ve ceza uygulanacak fiil ve haller 45. Bütün askerî öğrenciler, subaylara; astsubay hazırlama ve astsubay meslek yüksek okulu öğrencileri ile astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulan adaylar, aynı zamanda astsubaylara karşı ast durumunda olup, askerî öğrencilerin, belirtilen hallerin dışında, gerek kendi aralarında gerekse erbaş ve erlere karşı astlık ve üstlük ilişkileri yoktur. Belli bir meslek veya sanatın icra edilebilmesi için meslek kuruluşlarına üye olmayı zorunlu kılan kanun hükümleri Silâhlı Kuvvetler mensupları hakkında uygulanmaz. TSK İç Hizmet kanunundaki tanıma göre ; “Türk Silahlı Kuvvetleri ; Kara (Jandarma dahil), Deniz (Sahil Güvenlik dahil) ve Hava Kuvvetleri subay, askerî memur, astsubay, erbaş ve erleri ile askerî öğrencilerden teşekkül eden ve seferde ihtiyatlarla ikmal edilen, kadro ve kuruluşlarla teşkilâtı gösterilen silahlı Devlet kuvvetidir” (md.1). Maddede; Askeri yargının, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütüleceği düzenlenmiştir. Bu disiplin türünde toplumda ve fertlerin benliklerinde disipline uymayı gerektirecek kuvvet kaynakları fazlasıyla mevcuttur.
(3) Tazminat isteminde bulunan kişinin dilekçesine, açık kimlik veadresini, zarara uğradığı işlemin ve zararın nitelik ve niceliğini kaydetmesive bunların belgelerini eklemesi gereklidir. (3) Teknik araçlarla izleme kararı en çok dört haftalık süre içinverilebilir. Bu süre gerektiğinde bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. (5) Soruşturmacı, görevini yerine getirirken suç işleyemez vegörevlendirildiği örgütün işlemekte olduğu suçlardan sorumlu tutulamaz. (4) Soruşturmacı, faaliyetlerini izlemekle görevlendirildiği örgüteilişkin her türlü araştırmada bulunmak ve bu örgütün faaliyetleri çerçevesindeişlenen suçlarla ilgili delilleri toplamakla yükümlüdür. (3) Soruşturmacı görevlendirilmesine ilişkin karar ve diğer belgelerilgili Cumhuriyet Başsavcılığında muhafaza edilir.